Od początku działania projektu „Na dobry początek” w terapii pedagogicznej uczestniczą dzieci mające kłopoty z czytaniem. Nie jest to tylko problem sześciolatków, także dziesięciolatkowie nie opanowały właściwej techniki czytania, co negatywnie wpłynie w na naukę wszystkich przedmiotów w kolejnych latach edukacji.
CZYTANIE jest procesem wymagającym współdziałania szeregu właściwości psychicznych człowieka i współdziałania analizatorów - wzrokowego, słuchowego, kinestetycznego oraz sprawnego przebiegu wielu procesów myślowych odpowiedzialnych za prawidłową analizę i syntezę informacji, ich przetwarzanie, skojarzenie z posiadanym doświadczeniem. Umiejętność czytania i pisania jest umiejętnością złożoną. Proces ich kształtowania polega na jednoczesnym kształtowaniu szeregu umiejętności cząstkowych, a także wielu właściwości psychicznych dziecka zarówno intelektualnych jak i emocjonalno – motywacyjnych .(rozpoznawanie znaków, jakimi są litery, kojarzenie obrazu graficznego z jego odpowiednikiem dźwiękowym, rozumienie znaczenia słowa w zależności od konkretu w jakim się pojawia).
Czytanie stanowi swoistą złożoną operację myślową i wymaga jednoczesnego przeprowadzenia następujących czynności:
- całościowego dostrzegania kształtu graficznego wyrazu i skojarzenia go z dźwiękowym odpowiednikiem, z brzmieniem wyrazu,
- skonstruowania z poszczególnych słów tekstu treści jako sensownej całości – czyli dostrzeżenia i uświadomienia sobie powiązań logicznych między wyrazami oraz wyrażeniami i zwrotami.
Istotą umiejętności czytania jest zdolność dziecka do tłumaczenia albo rozszyfrowania znaków języka pisanego, a podstawowymi elementami czytania są rozumienie czytanego tekstu i związana z tym technika czytania (Więckowski).
W pierwszym etapie nauki czytania dziecko rozpoznaje litery, łączy je w sylaby i proste wyrazy. Czasem dziecko literuje, a po literowaniu odczytuje wyraz jako całość. Potem dziecko częściej sylabizuje, a przechodząc do czytania głośnego dziecko odczytuje wyraz całościowo. Proces czytania wymaga wielu skomplikowanych czynności. Dziecko musi prawidłowo rozpoznać litery, należycie je różnicować, zapamiętać wzajemne połączenie tych liter obok siebie w wyrazie. To jest uwarunkowane dobrą orientacją przestrzenną, percepcją wzrokową i słuchową.
Kilka wskazówek na dobry początek czytelnictwa : )
Proces czytania dziecka zaczyna się już w łonie matki. Warto go dodatkowo pobudzić. Kobieta w ciąży może słuchać ulubionej muzyki, audiobooka, czytać głośno książkę (np. starszemu dziecku), potem:
- dajemy dobry przykład dzieciom – sami czytajmy, chociażby kilka stron dziennie;
- posiadamy biblioteczkę, w której są książki dla dzieci
- już w wieku poniemowlęcym oglądamy z dzieckiem znaki, litery, figury, które znajdują się na zabawkach, pudełkach, etykietach. Wprowadzamy w ten sposób dziecko w świat symboli;
- pomagamy dziecku zrozumieć rysunki w książeczce, wymawiamy ich wyrazy w prostej formie np. kot lub symbolicznej np. „ko-ko”
- czytamy dziecku książeczki z kartonowymi kartkami (od 1 do 3 r.ż.). Zachęcamy do wskazywania określonych przedmiotów, osób, by opowiadało, co widzi;
- pomagamy dziecku zrozumieć, na czym polega czytanie, poprzez otwieranie książeczki, przewraca kartki i z nami „czyta” patrząc na obrazki, pokazuje paluszkiem linijki liter;
- pokazujemy szyldy, napisy w sklepach – pomagamy zrozumieć, że wyrazy odpowiadają wypowiadanym słowom;
- rozmawiamy o przeczytanej książce, odgrywamy scenki z fragmentu tekstu poprzez pacynki, zabawy w teatr i przebieranki;
- zachęcamy, by wyrażało swoje emocje, interpretując treść, wykonując ilustracje do treści;
- podczas wspólnego czytania zachęcamy do uczenia się rymowanek, wierszyków, pomagamy mu je utrwalać i zapamiętać poprzez utrwalanie w różnych sytuacjach;
- uczymy je szacunku do książki (sprawdzamy czystość rąk przez wzięciem książki, używamy zakładek, odkładamy książkę na półkę);
- zapoznajemy dziecko z miejscami, gdzie można kupić i wypożyczyć książki, wyjaśniamy jak powstaje książka;
- zachęcamy do czytania książeczek innym np. młodszemu rodzeństwu;
- pokazujemy dziecku korzyści płynące z czytania – poznanie ciekawostek, poszukiwanie informacji, interesujące spędzenie wolnego czasu;